Reproducimos o texto da iniciativa parlamentar presentada polo deputado Antón Sánchez García, de Alternativa Galega de Esquerda (AGE) da que xa daba conta a prensa o pasado día 6 de decembro:

O grupo parlamentario de Alternativa Galega de Esquerda, a iniciativa do seu deputado Antón Sánchez García e a través da súa Vicevoceira Yolanda Díaz Pérez, e ao abeiro no disposto no artigo 160 do Regulamento do Parlamento de Galiza presenta ante a Mesa a seguinte Proposición Non de Lei relativa á preservación dos insectos polinizadores e da supresión da moratoria sobre os pesticidas da familia dos neonicotinoides e fenilpirazoles, para o seu debate en Comisión.

Os neonicotinoides e fenilpirazoles son unha clase de insecticidas que actúan sobre o sistema nervioso central dos insectos. Este tipo pesticidas están presenten no mercado dos agroquímicos dende 1994. Baixo estes nomes, encontrámonos cos seguintes principios activos: tiametoxam, imidacloprid, tiacloprid, acetamiprid, clotianidina para os neonicotinoides e o fipronil para a familia dos fenilpirazoles.

Non hai ningunha dúbida sobre o feito de que estes pesticidas sistémicos, utilizados masivamente na agricultura intensiva, son unha das causas da mortalidade das abellas e dos fenómenos do colapso das colonias. As probas son suficientemente numerosas e intanxibles para aplicar o principio de precaución e prohibir esta gama de praguicidas.

A abella é o vector de Polinización indispensable para a biodiversidade. A falta de polinizadores conducirá inevitablemente a unha diminución dos cultivos: é necesario protexer as abellas e ter en conta os servizos ambientais que prestan. O valor da polinización foi estimado en 153 mil millóns por ano.

De xeito similar, o 35% da produción mundial de alimentos está relacionada cos insectos polinizadores. Mentres que a poboación mundial está a crecer inexorablemente, a presión sobre os mercados de alimentos son fortes, de tal forma que miles de millóns de seres humanos dependen da polinización para alimentarse, hai unha urxente necesidade de actuar.
A lista de cultivos nos cales a polinización das abellas está involucrada é longa: Froita (albaricoque, amendoeira, cerdeira, fresa, melocotón, pera, mazá, ameixa), cucurbitáceas (cabaciña,melón, sandía), solanáceas (tomate, pemento), o kiwi, as culturas oleaxinosas (colza, xirasol) e proteaxinosas (fabas), legumes e condimentos (alcachofa, col, fiuncho, cebola, perexil, porro, escarola e cultivos forraxeiros (alfalfa, trevo), etc. Algúns cultivos non existirían sen a actividade dos polinizadores: framboesas, amoras, grosellas negras, grosellas, etc.

As abellas non son os únicos polinizadores esenciais na actividade agrícola: os abellóns desempeñan tamén un papel de liderado e tamén se enfrontan ao risco do uso masivo de pesticidas sistémicos.

A Unión Nacional de Apicultura Francesa (UNAF) apunta varias probas concordantes que explica a relación entre a mortalidade das abellas e o uso de pesticidas sistémicos:

• A distribución xeográfica das perdas: as cidades son moito menos afectadas.
• A coincidencia deste fenómeno co uso deste tipo de praguicidas;
• As variacións na situación dun apiario a outro: a causa desta a mortalidade encóntrase na proximidade inmediata das colmeas.

Numerosos estudos científicos demostraron a alta toxicidade de estes pesticidas sobre as abellas. Estes pesticidas utilízanse no tratamento de sementes: O recubrimento do gran dá como resultado un efecto sistémico chamado “de alta persistencia “, é dicir que o pesticida se distribúe ao longo da vida da planta, incluíndo as flores que pecorean as abellas. Non sendo aplicado por pulverización pero si por revistimiento, o produto moito máis nocivo, con efectos a longo prazo moi prexudiciais.

Un estudo francés publicado na revista Science o 29 de marzo, 2012 revelou os riscos dos praguicidas sobre o sistema nervoso central das abellas, causando a morte indirectamente relacionada coa perda de sentido da dirección e polo tanto a non volta á colmea. A maioría dos estudos céntranse nas doses letais dos pesticidas, en particular no contexto das autorizacións de posta no mercado. Pero en doses non letais, a miúdo en doses baixas, poden ter consecuencias catastróficas para as abellas, o efecto letal é entón indirecto.

Este estudo mostrou unha mortalidade moi elevada das abellas expostas a unha dose 5 veces máis baixa que a dose considerada como letal. Lonxe da súa colmea, as abellas morren tres veces máis que a taxa normal. Só hai unha explicación: os pesticidas interfiren co sistema de orientación das abellas, o que provoca a morte indirecta por non volver á colmea.
A avaliación de riscos dos praguicidas debe pués necesariamente e sistematicamente ter en conta os efectos letais indirectos incluíndo o impacto sobre os polinizadores e a toxicidade crónica, larvaria e subletal.

Outro estudo británico publicado o mesmo día revelou os riscos dos pesticidas nas poboacións de abellóns: colonias infectadas por praguicidas mostraron unha redución significativa no crecemento, e producen o 85% das raíñas menos que as colonias de control, polo tanto o 85% de niños menos para o ano seguinte.

Italia prohibiu os insecticidas neonicotinoides en millo en 2008. Dende a prohibición, a apicultura italiana está “en sólida recuperación despois dunha mortalidade masiva de abellas nos últimos anos”, segundo o informe de 2011 o INEA (Instituto Nazionale dei Economia Agraria – Instituto Nacional Italiano para a Economía Agrícola). Galiza debería facer o mesmo.
Moitas institucións, incluídas as internacionais e europeas, piden aos Estados adoptar unha lexislación máis respectuosa coa biodiversidade e as abellas. O Programa das Nacións Unidas para El Medio (PNUMA), nun informe do 10 de marzo de 2011 co nome descritivo (“A desorde nas colonias de abellas e outras ameazas sobre os polinizadores “) constata a forte caída no número de colonias no mundo e fai un chamamento para o establecemento de incentivos para a restauración do hábitat dos polinizadores.

O 23 de maio de 2012, a Autoridade Europea de Seguridade Alimentaria (EFSA) publicou unha opinión científica, de grande importancia, sobre o xeito de como os pesticidas deben ser avaliados polo seu impacto en abellas. Esta análise mostra que os pesticidas sistémicos da familia dos neonicotinoides e os fenilpirazoles nunca foron axeitadamente avaliados e, en consecuencia, as autorizacións para a posta no mercado baséanse en avaliacións erróneas. A autoridade revisou as avaliacións realizadas ata o momento e encontrou numerosas deficiencias no sistema de avaliación existente. Como por exemplo, sinala “grandes debilidades” (4) nos estudos en pleno campo. A EFSA recoñece pués que os tests aplicados ás substancias activas antes da autorización non permiten cientificamente cumprir cos obxectivos regulamentarios: permitir á autoridade política avaliar se os efectos son aceptables ou non. Admítese pola EFSA que os métodos de avaliación do risco se utilizaron indebidamente par medir a toxicidade dos novos praguicidas sistémicos, por isto todas as autorizacións dos pesticidas sistémicos deberían ser suspendidas, durante o tempo dunha revisión completa dos produtos.

A Comisión Europea, nunha comunicación de xaneiro de 2011 sobre a saúde das abellas así como o Parlamento Europeo nunha resolución do 15 de novembro 2011 pide accións concretas para a protección das abellas.

O plan Ecophyto 2018 adoptado no cadro de Grenoble de medio prové unha redución no uso de pesticidas nun 50% de aquí ao ano 2018. É necesario cumprir con estes criterios, a conversión cara a unha agricultura sostible, duradeira é xa un requisito no que xa non é posible transixir.

En Francia, o Ministerio de Agricultura retirou 28 de xuño do ano 2012 a autorización de comercialización Cruiser OSR en colza. Esta prohibición é só o primeiro paso. No Estado español ningún destes produtos foi prohibido.

Os riscos non se poden negar, esa proposición de resolución ten como obxectivo prohibir todos os neonicotinoides pesticidas e fenilpirazol en España para preservar a biodiversidade, as abellas e os servizos ecolóxicos que proporcionan.

De acordo co Regulamento da UE sobre a posta no mercado dos produtos fitofarmaceuticos (1107/2009), e, en particular o seu artigo 49, o procedementos de prohibición xa non é exclusivamente nacional. Este Regulamento establece que os Estados membros deberán informar a Comisión da intención de prohibir o uso de sementes tratadas cunha substancia activa.
Se a Comisión non fai nada, entón o Estado poderá prohibir, despois da aprobación dos Estados membros e da Comisión. España debe aplicar este procedemento.

Vista a Convención sobre a Diversidade Biolóxica.

Tendo en conta a resolución do Parlamento Europeo do 15 de novembro de 2011, sobre a saúde das abellas e os desafíos que enfronta o sector apícola.

Visto o plan ECOPYTHO 2018 plan que prevé a eliminación de pesticidas que conteñen substancias preocupantes.

Despois de examinar o informe “A desorde nas colonias de abellas e outras ameazas sobre os polinizadores” programa das Nacións Unidas para o Medio do 10 de marzo 2011.

Visto o ditame da Autoridade Europea de Seguridade Alimentaria 23 de maio 2012.
Tendo en conta o Regulamento da UE sobre a posta no mercado dos produtos fitofarmacéuticos (1107/2009), en particular, os seus artigos 49 e 71.

Considerando que a diminución do número de abellas e o fenómeno do colapso das colonias son o suficientemente preocupantes para que a representación nacional se ocupe rapidamente deste problema.

Considerando que as colonias de abellas proporcionan a través da polinización un servizo ecolóxico esencial para a seguridade alimentaria,

Considerando que o principio de precaución debe ser aplicado unha vez que os riscos para a saúde e o medio non se poden descartar,

Considerando que a protección da biodiversidade é unha necesidade urxente.

Por todo isto se presenta a seguinte

PROPOSICIÓN NON DE LEI

1)O Parlamento de Galicia insta ao Goberno español a iniciar o procedemento para a suspensión da fabricación, comercialización e utilización do conxunto de todos os praguicidas neonicotinoides e fenilpirazoles en España e a adopción de medidas de protección das abellas e os polinizadores en xeral.